Suggesties voor verbetering

Voorkomen dat u een andere auto raakt bij het veranderen van rijstrook, lukt alleen door:

• achteruitkijk- en zijspiegels te gebruiken,
• achter en naast u (over de schouder) te kijken om zo dode hoeken af te dekken,
• de richtingaanwijzers juist te gebruiken voordat u een manoeuvre uitvoert.

Maar waarom doet u deze dingen niet altijd? Soms vergeet u het gewoon. Veel oudere bestuurders kijken ook niet meer over de schouder wegens verminderde beweeglijkheid van de hals. Indien u last heeft van artritis, dan weet u hoe pijnlijk het kan zijn om een snelle blik naar achter te werpen.

Suggesties

• Rij, wanneer mogelijk, met een passagier die met u mee kan kijken.
• Installeer extra brede achteruitkijkspiegels en zijspiegels om uw dode hoeken te verkleinen. U kan ze vinden in de doorsnee autospeciaalzaak.
• Doe navraag bij uw arts naar medicijnen en oefeningen (bijv.  kinesitherapie) die uw beweeglijkheid kunnen verbeteren.

Regelmatige lichaamsbeweging vertraagt de gevolgen van ouder worden.
Probeer zo bewust mogelijk te zijn van uw rijgedrag en neem u voor om steeds achter en naast u te kijken vooraleer u van rijstrook verandert.

Bent u betrokken bij een ernstig verkeersongeval, dan verkleint de veiligheidsgordel uw risico op overlijden met de helft. Bovendien is het dragen van de veiligheidsgordel wettelijk verplicht.
Gebruik uw veiligheidsgordel altijd, ook bij korte afstanden. Het aanwezig zijn van airbags vervangt de noodzaak van het gebruik van de gordel niet.

Suggesties

• Gebruik uw veiligheidsgordel altijd correct, namelijk over uw schouder en borst, en over uw heupbeen. Maak hier een gewoonte van.
• Indien uw veiligheidsgordel ongemakkelijk aanvoelt of niet goed vast klikt, bekijk dan of u de hoogte kan aanpassen. Veel auto's hebben veiligheidsgordels die aan de schouder in hoogte verstelbaar zijn. U kan ook hulpstukken kopen die de pasvorm en/of de bereikbaarheid van uw gordel verbeteren (medische en autospeciaalzaken). Indien nodig, kan u terecht bij een erkend monteur om de noodzakelijke aanpassingen aan te brengen.
• Beschikt uw auto niet over een automatische herinnering voor het vastklikken van de veiligheidsgordel, kleef dan zelf een briefje ter herinnering op het dashboard of de zonneklep.

Er worden voortdurend nieuwe wegen gebouwd, verkeerslichten geïnstalleerd en kruispunten omgevormd tot rotondes. Daarom is het van cruciaal belang dat u uw kennis over de wegen en de verkeersinfrastructuur voortdurend opfrist.
Een goede kennis van de tekens en symbolen in het verkeer kan u helpen, vooral als uw gezichtsvermogen afneemt.

Suggesties

• Contacteer een rijschool of ga via het internet op zoek naar het verkeersreglement (bijv. www.wegcode.be). U kan ook in boekhandels en op verschillende websites terecht voor handboeken en oefeningen met betrekking tot de theoretische rijopleiding B (bijv. www.vab.be).
• Controleer lokale informatiebladen voor eventuele tijdelijke veranderingen in verkeerssituaties (bijv. door wegenwerken), zodat u goed voorbereid bent.

Kruispunten vergen extra aandacht. U moet reageren op andere weggebruikers (bestuurders, fietsers, voetgangers, enz.), maar het is niet altijd gemakkelijk om hun bewegingen en beslissingen juist in te schatten. Ongevallen op kruispunten komen vaak voor bij oudere bestuurders, vooral bij het links afslaan.

Suggesties

• Bestuurders die zich in complexe verkeerssituaties niet meer helemaal op hun gemak voelen, kunnen baat hebben bij enkele rijlessen. Hierbij krijgen ze professioneel advies om hun rijgedrag bij te schaven, zodat ze vol vertrouwen terug achter het stuur kunnen plaatsnemen.
• Als u moeite heeft met één of twee kruispunten die op uw vaste route liggen, bestudeer deze dan te voet. Observeer de problemen die andere bestuurders hebben. Dit soort analyse kan u ook helpen omgaan met andere kruispunten.
• Plan uw verplaatsingen zodat u drukke kruispunten vermijdt of verplaats u op minder drukke momenten.
• Bij het links afslaan is het soms moeilijk om de afstand tot naderende voertuigen correct in te schatten. Bij twijfel is het beter om te wachten.
• Een automatische versnellingsbak, extra grote autoramen die het gezichtsveld niet belemmeren, enz. vergemakkelijken de taak van de bestuurder, zodat hij zich volledig op het verkeer kan concentreren.
• Ook rotondes worden vaak als complex ervaren. Bij het oprijden van een rotonde dient u de richtingaanwijzers NIET te gebruiken. U bent wel verplicht om de weggebruikers die zich al op de rotonde bevinden voorrang te geven. Eenmaal op de rotonde, hoeft u niet noodzakelijk zo dicht mogelijk bij de rechterkant van de rijbaan te blijven. Toch is het vaak eenvoudiger. Om de rotonde te verlaten bent u WEL verplicht om de richtingaanwijzers te gebruiken. 

Veel bestuurders voelen zich onzeker en nerveus bij het oprijden van een drukke autosnelweg. Het grotere aantal auto's en het snellere verkeer kunnen autosnelwegen intimiderend maken voor iedere bestuurder.

Suggesties

• Zo voegt u in op een drukke autosnelweg: gebruik de linker richtingaanwijzer om de autosnelweg op te rijden en versnel terwijl u over de oprit rijdt. Gebruik indien nodig de oprit over haar volledige lengte. Werp een blik in de achteruitkijkspiegels en over uw schouder om te zien of er voldoende plaats is. Voeg in zodra u ziet dat er voldoende plaats is en geef voorrang aan weggebruikers die zich reeds op de autosnelweg bevinden.
• Autosnelwegen zijn snelle wegen. Traag rijden is er zeker geen synoniem voor veiligheid. Ook op de autosnelweg bent u verplicht om rechts te rijden, dit wil zeggen op de rechterrijstrook. Wijzig enkel van rijstrook als dit echt nodig is, bijvoorbeeld om in te halen of om een bepaalde richting te kiezen. Weet ten slotte ook dat in normale weg- en weersomstandigheden de minimumsnelheid op autosnelwegen 70 km/u is.
• Voelt u aan dat u wel op autosnelwegen kan rijden, maar dat u graag uw rijvaardigheden wilt verbeteren, vraag dan andere ervaren bestuurders wiens advies u vertrouwt om met u mee te rijden en u advies te geven over wat u wel en niet moet doen. Oefen daarna, op momenten wanneer het verkeer minder druk is.
• Als u zich zo ongemakkelijk voelt op autosnelwegen dat u het gevoel hebt in gevaar te zijn, probeer ze dan te vermijden. Er is altijd een andere mogelijke route. U kan zelf het best inschatten of ze veilig zijn voor u.

Hoewel de intellectuele functies van een gezond persoon tot op hoge leeftijd intact blijven, duurt het iets langer om informatie op te nemen en te verwerken, zodat de reactietijd langer wordt, en de reflexen afnemen. Bij ingewikkelde verkeerssituaties of noodsituaties zitten oudere bestuurders sneller aan hun grenzen en hebben ze het moeilijker om de fouten van andere weggebruikers te compenseren.
Om snel te reageren, moeten verschillende vaardigheden goed ontwikkeld zijn. Ten eerste moet u het gevaar zien of horen. Ten tweede moet u beseffen dat de situatie gevaarlijk is en actie vereist. Ten derde moet u beslissen hoe te handelen. En ten vierde moet u gepast handelen. Een kleine vertraging in één van deze vaardigheden kan leiden tot een gevaarlijk trage reactie op noodsituaties in het verkeer.

Suggesties

• Onderhoud de gewoonte van het autorijden en blijf gevarieerde ritten maken, waarbij u anticiperend en defensief rijdt: iets trager rijden, voldoende afstand houden ten opzichte van de voorligger en de reisweg vooraf uitstippelen.
• Vermijd – indien mogelijk – het rijden in overbelast, snel bewegend verkeer (spitsuur, drukke routes) en vermijd complexe, moeilijk te interpreteren verkeerssituaties.
• Houd uzelf fysiek en mentaal in vorm. Vermijd rijden wanneer u moe of ziek bent, en zeker wanneer u alcohol heeft gedronken.
• Doe aan sport om uw spiersterkte te behouden of te verhogen en om uw gewrichten flexibel te houden. Neem altijd contact op met uw arts voordat u begint aan nieuwe lichaamsoefeningen.
• Indien uw beweeglijkheid en spierkracht ernstig verminderd zijn, doe dan navraag bij uw arts naar medische, fysieke en chirurgische therapieën.
• Raadpleeg het CARA om uw auto uit te rusten met apparaten die het verlies aan beweeglijkheid en kracht compenseren, en om u te leren hoe deze te gebruiken. 

Bij het ouder worden, helpen ervaring en gezond verstand u een betere bestuurder te zijn. Maar wanneer u emotioneel bent over iets, kan het zijn dat u uw aandacht niet meer voldoende bij de rijtaak kan houden. Oudere personen hebben gemiddeld gezien een langere reactietijd. U zorgt er best voor dat er niet nog andere factoren spelen tijdens het rijden die de reactietijd kunnen verlengen. Slechts één moment van onoplettendheid is voldoende om te leiden tot een verkeersongeval.

Suggesties

• Wanneer u weet dat u zeer emotioneel bent over iets, stel het rijden dan uit tot u terug kalmer geworden bent.
• U bewust zijn van uw emoties is de eerste stap om ze te beheersen. De tweede stap is om er op een gezonde manier mee om te gaan. Achter het stuur zitten in een zeer emotionele toestand, zowel vreugde als woede, leidt de aandacht af van de rijtaak en dit vraagt om problemen.

Rijden is een ingewikkelde en veeleisende taak waarvoor een constante concentratie nodig is. Hierbij kunnen zelfs kortstondige momenten van onoplettendheid leiden tot gevaar.
Het enige waarover u volledige controle heeft, is uw beslissing om uw volledige aandacht aan het rijden te geven. Oudere personen hebben gemiddeld gezien een langere reactietijd en zijn minder goed in het combineren van taken. U zorgt er dus best voor dat er niet nog andere factoren spelen tijdens het rijden.
Geef de rijtaak de aandacht die deze verdient. Dit levert u waardevolle seconden in reactietijd op bij noodgevallen. Alle aandacht die naar aspecten gaat die niet gerelateerd zijn aan het rijden, heeft u minder om aan de rijtaak te geven. Alle aandacht die gaat naar aspecten die niet gerelateerd zijn aan het rijden, is aandacht die u niet kan geven aan de rijtaak zelf.

Suggesties

• Behandel rijden als een ingewikkelde taak die uw volledige aandacht vereist.
• Als u zichzelf betrapt op dagdromen of op een andere manier afgeleid bent van de rijtaak, probeer dit dan te overwinnen.
• Neem de nodige stappen om afleiding uit te sluiten of te verminderen, zowel bij afleiding waarover u controle heeft, zoals (het uitzetten van) de radio, alsook bij afleiding die u op het moment zelf minder gemakkelijk kan controleren (bijv.  emotionele kwesties).

Kwaadheid achter het stuur uit zich op verschillende manieren. Veel emoties kunnen omgezet worden naar kwaadheid (bijv. frustratie over vastzitten in traag verkeer kan leiden tot kwaadheid over de situatie). Het ergste aan kwaadheid is de manier waarop ze geuit wordt door bestuurders. Als u merkt dat u te snel of te langzaam rijdt, of aan bumperkleven doet "om iemand een les te leren", dan moet u stoppen en uzelf afvragen: "Is dit de moeite waard?"
Iedereen met een hartkwaal weet dat boos reageren op elke kleine ergernis en frustratie gevaarlijk kan zijn. Wij moeten er ons allemaal van bewust zijn dat reageren op situaties door agressief te rijden net zo dodelijk kan zijn als een hartaanval.

Suggesties

• Besef dat kwaadheid het probleem niet kan oplossen. Integendeel, het kan een ongeval veroorzaken.
• Kies ervoor een verantwoordelijke bestuurder te zijn. Wees ervan bewust dat u boos wordt. Ga vervolgens na waarom uw kwaadheid irrationele proporties lijkt aan te nemen.
• Probeer het soort verkeerssituatie waarvan u weet dat het waarschijnlijk frustratie of kwaadheid zal opwekken te vermijden. Hoe vlotter de doorstroom van het verkeer, hoe minder frustratie, en hoe minder ongevallen.
• Bereid uw ritten goed voor en tracht eventuele reacties van anderen (bijv. op traag rijden of op langere wachttijden) naast u neer te leggen.

De ogen leveren 90% van alle rij-informatie. Een slecht zicht is direct gerelateerd aan slecht rijden. Een verminderde rijvaardigheid door een slecht zicht uit zich in vertraagde reactie op signalen, verkeersborden en verkeersgebeurtenissen op een manier die tot een ongeval kan leiden.

Suggesties

• Laat eerst en vooral uw ogen op regelmatige basis testen bij uw oogarts. U bent immers niet alleen geïnteresseerd in een gezichtsscherptetest, maar in een grondig onderzoek dat u zal helpen om een veilige bestuurder te blijven.
• Luister naar het advies van uw arts. Indien een bril voorgeschreven wordt, laat uw ogen dan testen door de arts zodra u niet meer voldoende goed ziet. Zo kan de arts vaststellen of de glazen nog voldoen. Indien uw arts een cataractoperatie aanraadt, weet dan dat dit een eenvoudige procedure is die uw zicht drastisch kan verbeteren.
• Besef dat u slecht kan zien zonder dat u het weet. U weet het pas nadat u een goede optische correctie draagt.
• Accepteer de beperkingen van "oudere ogen" en vermijd te rijden in het donker of bij avondschemering (één van de meest gevaarlijke tijdstippen).
• Zorg voor een optimale kijksituatie. Houd uw voorruit en koplampen altijd proper.
• Ook het gehoorvermogen gaat met de jaren ongemerkt achteruit. En vaak wordt gevaar eerst gehoord en dan pas gezien. Vandaar het belang van onze oren als “alarmsysteem”. Bij de geringste twijfel stapt u dus best naar een gespecialiseerd geneesheer.

De bijwerkingen van heel wat geneesmiddelen mogen niet onderschat worden. De meeste pijnstillers, koortsbestrijders, hoestmiddeltjes en middelen tegen allergie hebben ook een kalmerende werking, wat kan leiden tot slaperigheid. Hierdoor kan uw concentratie verslappen en kunnen uw reflexen aanzienlijk afnemen.

Suggesties

• Het is aanbevolen om regelmatig bij de huisarts langs te gaan. Aarzel niet om uw arts of apotheker om uitleg te vragen bij twijfel over de neveneffecten. Vermeld daarbij dat u een voertuig bestuurt en vertel ook welke andere geneesmiddelen u neemt.
• Lees de bijsluiter en instructies van alle geneesmiddelen die u inneemt, zowel die met als zonder voorschrift, om u te vergewissen van hun bijwerkingen en hun invloed op uw rijvaardigheid. Indien nodig, vraag de hulp van uw apotheker hierbij.
• Houd u steeds aan de voorgeschreven dosis en aan het tijdstip en de voorschriften voor inname.
• Vooral bij het begin van de behandeling, bij hoge dosissen, of bij gecombineerd geneesmiddelengebruik, dient u rekening te houden met de gevolgen voor uw rijvaardigheid.
• Besef dat de combinatie van alcohol en medicatie meestal tot een aanzienlijke vermindering van uw rijvaardigheid leidt.
• Stop bij het minste neveneffect (slaperigheid, concentratieproblemen, duizeligheid, verminderd zicht, enz.) zo snel mogelijk met rijden.
• Het drinken van koffie is niet effectief om de neveneffecten van een geneesmiddel tegen te gaan.

Gezond eten, sporten, en regelmatige bezoeken aan de dokter (en het opvolgen van het doktersadvies) kunnen u helpen langer te blijven rijden en kunnen eveneens uw levensduur verlengen en levenskwaliteit verbeteren.
We willen allemaal aan de vereisten voor veilig rijden voldoen. Om uw rijbewijs te behouden, moet u alert blijven en snel kunnen reageren in noodsituaties. U houdt ook best een gezonde levensstijl aan die uw lichaam en geest in vorm houden en u in staat stelt om te voldoen aan de vereisten van veilig rijden.

Suggesties

• Neem zoveel mogelijk leiding over uw eigen gezondheidsgewoonten en levensstijl. Besef dat u daar zelf controle over heeft en dat dit bepalend is voor uw algemene gezondheid en rijvaardigheid.
• Informeer u over gezonde leefgewoonten want deze kunnen u helpen om langer veilig te rijden. Houd er rekening mee dat de vertraging in reactiesnelheid die u ondervindt bij het ouder worden vertraagd en soms zelfs tegengewerkt kan worden door motivatie, regelmatige lichaamsbeweging en oefening.
• Besef dat gezonde voeding, lichaamsbeweging en sport, alsook regelmatige medische controles waardevol zijn. Wees ook op de hoogte van de effecten van geneesmiddelen, drugs en alcohol. Uw arts kan u informatie geven over al deze zaken en u eventueel vertellen waar u nog meer informatie kan krijgen.

Het is moeilijk om kritiek te aanvaarden, maar het kan een waardevolle bron van informatie zijn over uw rijvaardigheid. Luister naar kritiek en probeer deze objectief na te gaan, zodat u uw rijvaardigheid kan verbeteren en ongevallen kan voorkomen. Zodra u betrokken raakt in ongevallen, kan uw rijbewijs ingetrokken worden.

Suggesties

• Sta open voor opmerkingen van mensen die ongerust zijn over uw rijvaardigheid. Hoed u ervoor dat u deze opmerkingen niet verwerpt uit ontkenning. Ga ervan uit dat de opmerkingen gegeven worden met de beste bedoelingen.
• Zoek naar manieren om de gevaren op te lossen die gesignaleerd worden door mensen uit uw omgeving. Het is mogelijk dat een corrigerende actie, zoals een behandeling voor verminderd zicht, of een cursus kunnen helpen.
• Ga bij uzelf te rade en wees eerlijk: wordt u vaak verrast door een verkeerssituatie? Gebeurt het wel eens dat u andere weggebruikers pas op het laatste nippertje opmerkt? Krijgt u het alsmaar moeilijker in de omgeving van kruispunten? Kijk naar uw antwoorden op de vragen in de checklist. Wees heel eerlijk tegenover uzelf, zodat u specifieke probleemgebieden kan vinden en corrigeren. Men is nooit te oud om nieuwe vaardigheden aan te leren.
• Bereid u voor op de dag wanneer rijden niet langer mogelijk is voor u, zodat u mobiel kan blijven nadat u stopt met rijden. Met voldoende planning hoeft een leven zonder rijbewijs niet beperkend te zijn. Stel het niet uit om ook andere vervoersmodi te verkennen en te proberen. Des te vroeger u eraan begint, des te gemakkelijker u mobiel blijft tot op hoge leeftijd.

Sommige bestuurders zijn zich bewust van hun grenzen en stemmen hun gedrag erop af. Anderen, daarentegen, overschatten hun werkelijke vaardigheden en passen hun rijgedrag niet aan. De meest voorkomende fouten bij oudere bestuurders zijn het niet verlenen van voorrang, het niet naleven van verkeersborden en -tekens, het achteloos oversteken van kruispunten, het veranderen van rijstrook zonder te controleren of er andere weggebruikers zijn, foutief achteruit rijden en te langzaam rijden. Onoplettendheid en het binnenkrijgen van te veel informatie in één keer lijken aan de basis te liggen van de meeste van deze zaken.

Suggesties

• Ga na waarom u de boete of waarschuwing hebt gekregen om de echte oorzaak te achterhalen. Negeerde u een stopteken omdat u onoplettend was of omdat u het gewoonweg niet zag? Onderneem vervolgens actie.
• Beschouw de boete als een waarschuwing. Ga snel over tot actie en voorkom een volgende boete. 

Een aanrijding is de beste voorspeller van een volgende aanrijding. Het ontkennen van verminderde rijvaardigheid vormt het grootste gevaar, ook bij oudere bestuurders. Ontkenning resulteert in de voortzetting van het meest gevaarlijke rijgedrag en weerhoudt de bestuurder ervan nieuwe en betere manieren om te rijden aan te leren. Zonder correctie kan gevaarlijk rijgedrag leiden tot een ware tragedie.
Besef dat uw verzekering duurder of ingetrokken kan worden wanneer u betrokken bent bij teveel aanrijdingen, zelfs als het om kleine aanrijdingen gaat.

Suggesties

• Vraag iemand wiens oordeel u vertrouwt om met u mee te rijden en u te vertellen wanneer u de richtingaanwijzers vergeet te gebruiken of iets anders doet dat onveilig is. Het is moeilijk om aandacht te besteden aan het verkeer en tegelijkertijd onze eigen vaardigheden te beoordelen. Een objectieve beoordeling is altijd verhelderend.
• Indien uw ongeval(len) 's nachts of in slechte weersomstandigheden plaatsvonden en u vermoedt dat deze factoren bijdroegen tot de aanrijding, vermijd dan om op deze tijdstippen te rijden of ga mogelijke interne oorzaken na, bijvoorbeeld een slecht zicht.
• Bereid u voor op de dag dat u niet langer zal kunnen rijden, zodat u mobiel kan blijven nadat u gestopt bent met rijden. Wees eerlijk met uzelf; indien u een gevaar op de weg bent, neem uw verantwoordelijkheid en verbeter uw rijvaardigheid of stop met rijden.